Coronacrisis: tijdelijke werkloosheid vanaf 1 september 2020

Werkgevers hadden de mogelijkheid om sedert 13 maart 2020 gebruik te maken van de vereenvoudigde procedure tijdelijke werkloosheid overmacht corona. Deze vereenvoudigde procedure loopt ten einde op 31 augustus 2020.

Vanaf 1 september 2020 kunnen enkel de sectoren en de werkgevers die bijzonder hard getroffen zijn door de coronacrisis nog steeds gebruik maken van die vereenvoudigde procedure. Zij kunnen dit doen tot en met 31 december 2020.

Voor de andere sectoren zijn vanaf 1 september 2020 de gewone regels opnieuw van toepassing als ze een beroep doen op tijdelijke werkloosheid wegens overmacht of economische redenen (arbeiders en bedienden). Voor het stelsel van tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen zijn tot en met 31 december 2020 wel nog overgangsmaatregelen van toepassing.

Vanaf 1 september 2020 is er sprake van 2 verschillende situaties.

• Situatie 1: sector of onderneming die uitzonderlijk hard getroffen is door de coronacrisis.
• Situatie 2: sector of onderneming die niet uitzonderlijk hard getroffen wordt door de coronacrisis.

Daarbij wordt er dus een onderscheid gemaakt tussen tijdelijke werkloosheid wegens overmacht corona en tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen.

1. Sector of onderneming die uitzonderlijk hard getroffen is door de coronacrisis

Vanaf 1 september 2020 zullen enkel nog de sectoren en de ondernemingen die hard getroffen zijn door de coronacrisis de vereenvoudigde procedure tijdelijke werkloosheid overmacht corona kunnen toepassen. Dit kan tot en met 31 december 2020.

Wat moet de werkgever kunnen aantonen?

Om gebruik te maken van tijdelijke werkloosheid overmacht corona, moet de werkgever kunnen aantonen:

• Dat men behoort tot een sector die uitzonderlijk hard getroffen is door de coronacrisis. Dit zijn sectoren waar de activiteiten en de tewerkstelling gevoelig verlaagd zijn door de maatregelen die door de Federale Regering werden opgelegd om de verspreiding van COVID-19 tegen te gaan. De horeca en de evenementensector zijn voorbeelden van sectoren die zwaar zijn getroffen.
• Opmerking: momenteel bestaat er nog geen lijst van de uitzonderlijk getroffen sectoren. Van zodra de lijst bekend is, brengen wij hierover meer duidelijkheid.
• De werkgever heeft tijdens het 2^de kwartaal 2020 minstens 20% van de normaal gewerkte arbeidstijd tijdelijke werkloosheid werkgebrek wegens economische oorzaken of wegens overmacht corona toegepast.
• Opmerking: deze vereiste wordt nagegaan op basis van de DmfA-aangifte van het 2^de kwartaal 2020.

Wat moet de werkgever in deze situatie doen?

De werkgever moet een werkloosheidsformulier C106A-Corona-HGO (Hard Getroffen Onderneming) per mail versturen naar de dienst “Tijdelijke werkloosheid” van het werkloosheidsbureau bevoegd voor het ambtsgebied waar de maatschappelijke zetel gevestigd is. Dit document wordt best zo snel mogelijk aan de RVA bezorgd, bij voorkeur vóór de aanvang van de tijdelijke werkloosheid overmacht corona.

Indien de werkgever een positief antwoord ontvangt, kan de tijdelijke werkloosheid overmacht corona toegepast worden tot en met 31 december 2020. Bij een negatief antwoord, zal de werkgever moeten nagaan of de tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen kan toegepast worden.

De andere formaliteiten blijven dezelfde zoals die van toepassing waren tot en met 31 augustus 2020. Dit betekent onder meer dat:

• Geen controleformulier C3.2A afgeleverd moet worden aan de werknemer(s).
• Er moet geen voorafgaandelijke aangifte van de overmacht gemeld worden aan de RVA. Opgelet: het werkloosheidsformulier C106A-Corona-HGO moet wel bezorgd worden.
• Een maandelijkse aangifte ASR scenario 5 (‘Maandelijkse aangifte van de uren tijdelijke werkloosheid of uren schorsing bedienden’ = WECH005) moet verricht worden.
• NIEUW vanaf 13 juli 2020: De werkgever moet de werknemer voorafgaandelijk aan de tijdelijke werkloosheid overmacht corona schriftelijk meedelen dat de werknemer in tijdelijke werkloosheid overmacht corona wordt geplaatst. Concreet zal de werkgever een kennisgeving moeten doen indien een werknemer voor het eerst tijdelijk werkloos wordt gesteld, een werknemer na een werkhervatting opnieuw tijdelijk werkloos wordt en indien het aantal werkloosheidsdagen van een werknemer wordt verhoogd. De kennisgeving moet individueel zijn. Ze kan op collectieve wijze gebeuren, maar alleen wanneer de ingevoerde werkloosheidsregeling betrekking heeft op meerdere werknemers tegelijk en op voorwaarde dat elke werknemer duidelijk geïnformeerd wordt over de regeling waaraan hij onderworpen is. De kennisgeving moet een aantal verplichte vermeldingen bevatten zoals de periode waarop de kennisgeving betrekking heeft, de dagen of het aantal dagen waarop de werknemer tijdelijk werkloos wordt gesteld en de dagen of het aantal dagen waarop de werknemer geacht wordt te werken. Daarbij moeten ook de formaliteiten vermeld worden die de werknemer moet vervullen om een uitkering te krijgen van de RVA.

2. Sector of onderneming die niet uitzonderlijk hard getroffen wordt door de coronacrisis.

De werkgevers die niet tot de eerste groep behoren, kunnen vanaf 1 september 2020 gebruik maken van tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor arbeiders en bedienden. De vereenvoudigde procedure van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht door corona is dan niet meer van toepassing.

Het stelsel van tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen wordt tijdelijk, tot en met 31 december 2020, aangepast. Er is een overgangsregeling van toepassing. De regeling van tijdelijke werkloosheid is verschillend naar gelang het arbeiders of bedienden betreft.

Tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor de arbeiders

Welke mogelijke regelingen zijn van toepassing voor de arbeiders?

Voor de arbeiders kunnen 3 verschillende regelingen worden aangevraagd:

1. Een volledige schorsing van de arbeidsovereenkomst is mogelijk voor 8 weken in plaats van 4 weken. In die periode wordt er niet meer gewerkt.
2. Een regeling van grote schorsing kan worden ingevoerd voor een maximale duur van 18 weken in plaats van 3 maanden. Een grote schorsing betekent minder dan 3 dagen werken per week of minder dan 1 week per 2 weken.
3. Een regeling van kleine schorsing ondergaat geen wijzigingen en kan voor een periode van 1 jaar ingevoerd worden. Een kleine schorsing houdt in dat er minstens 3 dagen per week of minstens 1 week per 2 weken zal gewerkt worden.

Indien de maximale schorsingsduur van 8 weken volledige schorsing of 18 weken gedeeltelijke schorsing is bereikt, moet er rekening gehouden worden met een verplichte werkweek vooraleer een nieuwe regeling kan ingaan.

Welke formaliteiten zijn van toepassing?

• De arbeiders moeten op de hoogte gebracht worden van de eerste voorziene werkloosheidsdag via een kennisgeving. Dit moet ten minste 7 kalenderdagen vóór de 1^ste voorziene werkloosheidsdag. Voorbeeld: tijdelijke werkloosheid is van toepassing vanaf 1 september 2020. De kennisgeving moet uiterlijk op 24 augustus 2020 gebeuren. In de bouwsector is een afwijkende regeling van toepassing en zal de kennisgeving volgens het voorbeeld uiterlijk op 27 augustus 2020 moeten gebeuren.
• Er moet een voorafgaandelijke mededeling verstuurd worden naar de RVA op dezelfde dag van de kennisgeving aan de arbeider(s).
• Er moet ook een mededeling gebeuren aan de ondernemingsraad of aan de vakbondsafvaardiging bij gebrek aan een ondernemingsraad (indien van toepassing).
• Uiterlijk de eerste effectieve werkloosheidsdag van de maand moet er een controleformulier C3.2A afgeleverd worden aan de arbeider(s). De gegevens moeten bijgehouden worden in het validatieboek.
• Maandelijks moet de 1^ste effectieve werkloosheidsdag aan de RVA meegedeeld worden via de portaalsite van de sociale zekerheid. Dit moet niet meer gebeuren indien de werkgever voor de betrokken kalendermaand reeds een mededeling heeft gedaan van een eerste effectieve werkloosheidsdag wegens slecht weer of technische stoornis voor de betrokken arbeider(s).
• Indien nodig moet de elektronische aangifte ASR scenario 2 (‘Aangifte vaststellen recht tijdelijke werkloosheid of schorsing bedienden’ = WECH002) opgemaakt worden.
• De elektronische aangifte ASR scenario 5 (‘Maandelijkse aangifte van de uren tijdelijke werkloosheid of uren schorsing bedienden’ = WECH005) moet opgemaakt en verstuurd worden.

Tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor de bedienden

Welke mogelijke regelingen zijn van toepassing voor de bedienden?

Er zijn 2 mogelijke regelingen waaruit de werkgever kan kiezen indien men tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor de bedienden wil toepassen.

1. Het overgangsstelsel tot en met 31/12/2020
2. De algemene regeling

Het overgangsstelsel tot en met 31/12/2020

Indien de werkgever gebruik wenst te maken van de overgangsregeling tijdelijke werkloosheid werkgebrek bedienden, gelden volgende voorwaarden:

• Er is een daling van minstens 10% van de omzet of de productie in het kwartaal voorafgaand aan het kwartaal van de aanvraag, vergeleken met hetzelfde kwartaal in 2019;
• De werkgever moet aan de bedienden die in tijdelijke werkloosheid worden gesteld, 2 vormingsdagen per maand aanbieden;
• De werkgever is gebonden door een collectieve arbeidsovereenkomst of een ondernemingsplan dat werd afgesloten voor de periode 1 september 2020 tot en met 31 december 2020.

De duur van de schorsing van de arbeidsovereenkomst bij tijdelijke werkloosheid omwille van economische redenen voor bedienden wordt aangepast tot en met 31 december 2020.

• Een regeling van volledige schorsing voor 24 weken in plaats van 16 weken.
• Een regeling van gedeeltelijke schorsing voor 34 weken in plaats van 26 weken.

Er is geen sprake van een verplichte werkweek.

Welke formaliteiten zijn van toepassing bij de overgangsregeling bedienden?

• De werkgever moet bewijs leveren dat men voldoet aan de voorwaarden van het overgangsstelsel via BTW-aangiften, overzicht van de productie, boekhoudkundige stukken,…
• Er moet een collectieve arbeidsovereenkomst of ondernemingsplan opgemaakt worden indien dit nog niet gebeurd is. Dit moet geregistreerd en goedgekeurd worden bij de FOD WASO.
• De werkgever moet een formulier C106A-Corona-Overgangsstelsel aangetekend versturen naar de dienst “Tijdelijke werkloosheid” van het werkloosheidsbureau bevoegd voor het ambtsgebied waar de onderneming gevestigd is. Dit moet ten laatste 14 dagen vóór de eerste mededeling “schorsing bedienden wegens werkgebrek” uitgevoerd worden.
• Minstens 7 dagen vóór de effectieve werkloosheidsdag moet er een elektronische kennisgeving van de economische reden van tijdelijke werkloosheid aan de RVA en de werknemer(s) bezorgd worden.
• Maandelijks moet de 1^ste effectieve werkloosheidsdag aan de RVA meegedeeld worden via de portaalsite van de sociale zekerheid.
• Uiterlijk de eerste effectieve werkloosheidsdag van de maand moet er een controleformulier C3.2A afgeleverd worden aan de bediende(n).
• Indien nodig moet de elektronische aangifte ASR scenario 2 (‘Aangifte vaststellen recht tijdelijke werkloosheid of schorsing bedienden’ = WECH002) opgemaakt worden.
• De elektronische aangifte ASR scenario 5 (‘Maandelijkse aangifte van de uren tijdelijke werkloosheid of uren schorsing bedienden’ = WECH005) moet opgemaakt en verstuurd worden.

De algemene regeling bedienden

Om de algemene regeling tijdelijke werkloosheid bedienden omwille van economische redenen te kunnen toepassen, moet de werkgever zich in één van de hieronder vermelde situaties bevinden:

• Een daling van minstens 10% van de omzet of de productie in één van de vier kwartalen voorafgaand aan de aanvraag tot invoering van de regeling. Dit wordt vergeleken met hetzelfde kwartaal van één van de twee kalenderjaren die de aanvraag voorafgaat.
• Tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor arbeiders in dezelfde ondernemign van ten minste 10% van het globaal aantal van de RSZ aangegeven dagen tijdens het kwartaal voorafgaand aan het kwartaal van de aanvraag.
• Een daling van minimum 10% van de bestellingen in één van de vier kwartalen voorafgaand aan de aanvraag tot invoering van de regeling, vergeleken met hetzelfde kwartaal van één van de twee kalenderjaren die de aanvraag voorafgaat.
• Erkenning door de Minister van Werk wegens onvoorziene omstandigheden die op korte termijn een substantiële daling van de omzet, productie of het aantal bestellingen met zich meebrengen.

De regeling moet voorzien zijn in een collectieve arbeidsovereenkomst of ondernemingsplan.

Bij de algemene regeling wordt de duur van de schorsing van de arbeidsovereenkomst als volgt bepaald:

• Een regeling van volledige schorsing kan voor een periode van maximaal 16 weken per kalenderjaar.
• Een regeling van gedeeltelijke schorsing kan voor een periode van maximaal 26 weken per kalenderjaar.

Er is geen sprake van een verplichte werkweek.

Welke formaliteiten moet de werkgever naleven bij de algemene regeling bedienden?

• De werkgever moet bewijs leveren dat men voldoet aan de voorwaarden van het algemene stelsel via BTW-aangiften, overzicht van de productie, boekhoudkundige stukken,…
• Er moet een collectieve arbeidsovereenkomst of ondernemingsplan opgemaakt worden indien dit nog niet gebeurd is. Dit moet geregistreerd en goedgekeurd worden bij de FOD WASO.
• De werkgever moet een formulier C106A aangetekend versturen naar de dienst “Tijdelijke werkloosheid” van het werkloosheidsbureau bevoegd voor het ambtsgebied waar de onderneming gevestigd is, indien een collectieve arbeidsovereenkomst van toepassing is. Dit moet ten laatste 14 dagen vóór de eerste mededeling “schorsing bedienden wegens werkgebrek” uitgevoerd worden.
• Bij een ondernemingsplan moet de werkgever het formulier C106A indienen bij de Commissie Ondernemingsplannen van de FOD Werk, die een beslissing zal nemen over de ingeroepen voorwaarden.
• Minstens 7 dagen vóór de effectieve werkloosheidsdag moet er een elektronische kennisgeving van de economische reden van tijdelijke werkloosheid aan de RVA en de werknemer(s) bezorgd worden.
• Maandelijks moet de 1^ste effectieve werkloosheidsdag aan de RVA meegedeeld worden via de portaalsite van de sociale zekerheid.
• Uiterlijk de eerste effectieve werkloosheidsdag van de maand moet er een controleformulier C3.2A afgeleverd worden aan de bediende(n).
• Indien nodig moet de elektronische aangifte ASR scenario 2 (‘Aangifte vaststellen recht tijdelijke werkloosheid of schorsing bedienden’ = WECH002) opgemaakt worden.
• De elektronische aangifte ASR scenario 5 (‘Maandelijkse aangifte van de uren tijdelijke werkloosheid of uren schorsing bedienden’ = WECH005) moet opgemaakt en verstuurd worden.

Gelet op de complexiteit van deze regeling, zullen wij u bijstaan bij het vervullen van de formaliteiten. Bij vragen of meer info, contacteer ons via mail of telefoon. Wij geven u graag advies.