De weermodellen zijn duidelijk, het kwik gaat deze week makkelijk de 30 graden overschrijden. Hoe aangenaam de zomerzon ook aanvoelt in het weekend, des te onaangenamer kan het werken zijn in een te warme werkomgeving. Hoe kan je je buitenwerkers beschermen tegen de warmte? Hoe kan je vermijden dat je werknemers wegsmelten achter hun bureau? En hoe ga je om met werknemers die zich in strandkledij op het werk aanbieden?
Risicoanalyse
Als het te warm wordt op het werk, hebben werknemers recht op een aantal beschermende maatregelen. De actiewaarden voor blootstelling aan warmte zijn vastgesteld uitgaande van de WBGT-index in functie van de fysieke werkbelasting. De arbeidsgeneesheer stelt vast hoeveel fysieke inspanning een bepaald soort werk vraagt.
- 29 voor zeer licht (bv. kantoor job) of licht werk (bv. Handenarbeid aan een tafel);
- 26 voor halfzwaar werk (bv. staande arbeid);
- 22 voor zwaar werk (bv. staand werk met veel verplaatsingen en veel tillen);
- 18 voor zeer zwaar werk (bv. grondwerken).
De WBGT-index zal gemeten worden aan de hand van een zogenaamde “vochtige globethermometer”. Deze thermometer houdt ook rekening met de luchtvochtigheid en met de stralingstemperatuur van voorwerpen in de omgeving. Het is mogelijk dat het resultaat lager uitvalt dan de temperatuur die met een gewone thermometer vastgesteld wordt. Een luchttemperatuur van 29 graden Celsius zal bij een kantoor job dus niet automatisch een overschrijving van de drempelwaarde inhouden.
Als de maximumtemperatuur overschreden wordt, moet de werkgever beschermende maatregelen treffen.
Maatregelen voor wie buiten werkt
Als werkgever moet je je buitenwerkers op verschillende manieren beschermen. Dat kan door in te grijpen in de planning en door technische maatregelen te nemen.
- Planning en organisatie
- Voorzie aangepaste kledij (bijvoorbeeld een korte werkbroek, lichte katoenen T-shirts…).
- Voorzie in beschermingsmiddelen (hoofddeksel, zonnecrème…).
- Voorzie in gratis frisse dranken en voldoende pauzes.
- Vermijd de hitte en rechtstreekse zon, bijvoorbeeld door, dankzij een goede planning, voorbereidend werk in de schaduw uit te voeren.
- Pas het werkrooster of arbeidsorganisatie aan.
- Technische maatregelen en collectieve bescherming
- Scherm directe zonnestraling af door schermen of zeilen.
- Voorzie werfvoertuigen van voldoende ventilatie of airco en reflecterende ramen.
- Voorzie in hulpmiddelen om het werk lichter te maken, bijvoorbeeld karretjes, tilhulpen...
Maatregelen voor op kantoor
Met enkele concrete acties kan je er als werkgever op kantoor voor zorgen dat medewerkers zich goed voelen bij extreme warmte:
- Organisatie van het werk
- Stem de werktijden – en eventuele extra pauzes – af op extreme weersomstandigheden.
- Hanteer je een kledingprotocol? Dan kan je afwijkingen toestaan bij extreme warmte.
- Ten slotte kan je in de zomer bijvoorbeeld extra fris water of tafelventilatoren voorzien.
- Technische maatregelen
- Voorzie en verluchtingssysteem in de werklokalen
- Een goede isolatie, dubbel glas en een optimalisatie van het luchtbehandelingssysteem maken een wereld van verschil.
- Daarnaast kan je de zoninstraling op kantoor beperken door zonnewering en zonwerend glas te installeren.
Een andere creatieve maatregel, zoals het aanbieden van een ijsje of het bezoek van een ijskar op werkvloer, kan de verhitte geesten enige verkoeling brengen en de warmte op het werk even doen vergeten.
Kan de werknemer beslissen thuis te blijven bij (te) warm weer?
Een werknemer kan niet zomaar beslissen thuis te blijven. Ook tijdens periodes met hoge temperaturen, moet de werknemer zijn normale arbeidsduur blijven presteren. Om te vermijden dat er op het warmste moment van de dag dient gewerkt te worden, kan er in onderling overleg met de werkgever beslist worden om het werk vroeger of later aan te vangen. Een bijlage aan de arbeidsovereenkomst met het gewijzigde uurrooster, ondertekend door beiden partijen, zal toegevoegd worden aan de arbeidsovereenkomst. Hou hierbij wel rekening met de wettelijke of sectorale regels omtrent nachtarbeid want in principe geldt er een verbod op nachtarbeid. Onder nachtarbeid wordt verstaan de arbeid verricht tussen 20u en 6u. Naast enkele wettelijke afwijkingen, kunnen er op sectoraal niveau echter ook afwijkingen voorzien zijn op dit verbod. Een bijkomende administratieve verplichting bestaat erin ten minste 24 uur op voorhand in de bedrijfslokalen een gedagtekend en ondertekend bericht van “tijdelijke wijziging van het uurrooster” aan te plakken. Neem gerust contact op met uw dossierbeheerder bij Sociaal Kantoor VDA voor bijkomende info en modeldocumenten.
Werknemers met een glijdend uurrooster zullen zonder enige aanpassing van hun uurrooster vroeger kunnen starten. Een systeem van glijdende uren houdt immers in dat de werknemers het aanvangsuur en einduur van de werkdag (en in bepaalde gevallen ook de duur van de middagpauze) binnen vooraf bepaalde grenzen vrij kunnen kiezen voor zover zij gedurende de stamtijd (dit zijn de tijdstippen waarop men verplicht aanwezig dient te zijn) aan het werk zijn en voor zover ze hun arbeidsduur respecteren.
Ondanks de genomen technische maatregelen van de werkgever zullen bepaalde werknemers de warmte in de bedrijfsgebouwen toch moeilijk kunnen verdragen en hun werk niet optimaal kunnen uitvoeren. Thuiswerk kan hierbij enig soelaas brengen. De werkgever kan occasioneel thuiswerk steeds toelaten voor zover dit praktisch en organisatorisch mogelijk is.
Kan de werkgever tijdelijke werkloosheid invoeren?
Bij langdurig extreme weersomstandigheden kan de werkgever bovendien autonoom beslissen om tijdelijke werkloosheid in te voeren.
De weersomstandigheden moeten van die aard zijn dat zij de uitvoering van het werk onmogelijk maken. Wanneer de werkzaamheden enkel bemoeilijkt worden of het rendement daalt, kan de werkgever geen tijdelijke werkloosheid wegens slecht weer invoeren. Bij zeer warm kan er bijvoorbeeld tijdelijke werkloosheid worden ingevoerd wanneer het beton of het metselwerk verpulvert of het materiaal onhandelbaar is. Het is duidelijk dat het hier om extreme temperaturen moet gaan die gedurende een langere periode aanhouden. De RVA behoudt de beslissingsbevoegdheid in verband met de vraag of het al dan niet gaat om gevallen waarin de hoge temperaturen de uitvoering van het werk onmogelijk hebben gemaakt.
Mag de werknemer aangepaste zomerkledij dragen op de werkvloer?
Zwoele temperaturen zullen de werknemers in de verleiding brengen om in strandkledij op de werkvloer te verschijnen. Het dragen van de gepaste kledij omwille van gebruik, veiligheidsredenen of hygiënische redenen kan opgelegd worden in een CAO (bv. horeca, voedingsnijverheid…). Bij gebrek aan een dergelijke sectorale CAO, kan de werkgever steeds eigen kledijvoorschriften in zijn arbeidsreglement opnemen in zoverre deze zonder discriminatie en op een objectieve wijze opgelegd te worden aan al zijn werknemers of aan een welbepaalde categorie van werknemers (bv. enkel aan werknemers die het bedrijf ook extern vertegenwoordigen). De werkgever kan bijgevolg verbieden dat de werknemers op de werkvloer verschijnen in korte short, teenslippers, minirok… Afwijkingen op deze bepalingen kan u tijdelijk tolereren bij extreme temperaturen.
Photo by Julia Zolotova on Unsplash